Na stress is slapeloosheid één van meest voorkomende klachten in mijn praktijk en veel mensen kennen niet de link tussen ademhaling en slaapkwaliteit. Veel mensen staan er niet bij stil, maar hoe je ademhaalt tijdens je slaap heeft een diepgaand effect op je nachtrust en daarmee op je algehele gezondheid. Specifiek, het verschil tussen slapen met een gesloten of open mond kan op de lange termijn verrassende gevolgen hebben voor hoe uitgerust je wakker wordt en voor je welzijn in het algemeen.
Waarom mondademhaling tijdens het slapen een probleem is
Tijdens de slaap ontspannen de spieren, ook die rond de mond. Bij sommige mensen leidt dit ertoe dat ze onbewust door hun mond gaan ademen, vooral tijdens diepere slaapfasen. Dit lijkt onschuldig, maar mondademhaling heeft een aantal belangrijke nadelen.
Wanneer je door je mond ademt, vooral gedurende de hele nacht, neemt je lichaam minder efficiënt zuurstof op. Je verliest een groot deel van het “rendement” van je ademhaling. Het komt neer op minder zuurstof in je bloed en minder energie voor je cellen. Op korte termijn zorgt dit voor een oppervlakkige en minder verkwikkende slaap. Op de lange termijn kan dit effect op de zuurstofopname leiden tot grotere problemen, waaronder vermoeidheid, concentratieproblemen, en zelfs een hogere kans op gezondheidsproblemen zoals hoge bloeddruk en slaapproblemen als slaapapneu.
Het verlies van zuurstofrendement door mondademhaling
Waarom is mondademhaling minder efficiënt? Het antwoord ligt in de unieke functies van de neus. De neus filtert, verwarmt en bevochtigt de lucht voordat deze de longen bereikt. Dit helpt niet alleen om bacteriën en stof buiten te houden, maar zorgt ook voor een betere zuurstofopname. Via de neus kunnen we namelijk meer stikstofoxide opnemen, een gas dat helpt om de luchtwegen te openen en de bloedcirculatie te verbeteren. Wanneer we door onze mond ademen, missen we deze voordelen.
Mondademhaling kan zelfs leiden tot zuurstoftekort in het lichaam, wat het lichaam in een soort “noodstand” brengt en kan zorgen voor een onrustige slaap. En die zuurstoftekorten kunnen bij langdurige mondademhaling het immuunsysteem verzwakken en de energieproductie verminderen.
De impact van jarenlange mondademhaling op je slaapkwaliteit en gezondheid
Als mondademhaling een patroon wordt dat jaren doorgaat, kan het serieuze gevolgen hebben. Een slechte slaapkwaliteit op de lange termijn heeft invloed op vrijwel alle processen in het lichaam. Van stemmingswisselingen en vermoeidheid tot een verhoogde kans op chronische aandoeningen: de nadelige gevolgen kunnen aanzienlijk zijn. Gebrek aan kwalitatieve slaap verstoort ook het hormonaal evenwicht, dat essentieel is voor processen zoals herstel, energieopslag en groei.
Denk bijvoorbeeld aan cortisol, het stresshormoon, dat hoger blijft wanneer je lichaam niet goed kan herstellen. Dit creëert een vicieuze cirkel: de slechte slaap leidt tot meer stress, wat weer kan zorgen voor onrustige nachten. Kortom, het effect van mondademhaling op slaapkwaliteit is niet iets om te onderschatten.
Wat kun je doen om met een gesloten mond te slapen?
Gelukkig zijn er verschillende oplossingen en oefeningen die kunnen helpen om een gewoonte van mondademhaling te doorbreken. Hier zijn enkele praktische tips:
Oefen bewust ademhalen door de neus: Overdag kun je jezelf trainen om door je neus te ademen. Dit versterkt de gewoonte en vergroot de kans dat je dit ook ‘s nachts doet. Bewuste ademhalingsoefeningen kunnen helpen om de neiging tot mondademhaling af te leren.
Gebruik een ‘Mouth Tape’: Voor sommige mensen kan het effectief zijn om een speciale ademtape te gebruiken die zachtjes de lippen gesloten houdt tijdens het slapen. Dit klinkt misschien ongemakkelijk, maar er zijn speciale tapes op de markt die veilig zijn en je aanmoedigen om door je neus te ademen.
Werk aan neusademhaling overdag: Als je neus vaak verstopt zit, kun je dit proberen op te lossen door bijvoorbeeld stomen, een zoutoplossing te gebruiken, of ademhalingsoefeningen zoals de Buteyko-methode te volgen, die helpt om de neusademhaling te optimaliseren.
Verbeter je slaapomgeving: Droge lucht kan neusademhaling moeilijker maken. Een luchtbevochtiger in de slaapkamer kan helpen om de luchtvochtigheid op peil te houden, wat neusademhaling vergemakkelijkt.
Versterk je ademhalingsspieren: Door oefeningen zoals het bespelen van een blaasinstrument of het doen van bepaalde ademhalingsoefeningen kun je je ademhalingsspieren trainen, wat helpt om mondademhaling tegen te gaan.
Samenvattend
Het effect van mondademhaling op slaapkwaliteit en gezondheid is duidelijk: door onbewust door je mond te ademen tijdens het slapen, kun je het rendement van je zuurstofopname verlagen. En wanneer dit jaren aanhoudt, kan het invloed hebben op jouw energie, focus en zelfs je algehele gezondheid. Gelukkig zijn er oplossingen om mondademhaling tijdens het slapen te verminderen of zelfs volledig te stoppen. Dit begint met bewustwording van je ademhaling overdag en het trainen van neusademhaling als de standaard.
Als ademcoach raad ik iedereen aan om zijn of haar ademhaling eens onder de loep te nemen. Een goede nachtrust is essentieel voor onze gezondheid, en ademhaling speelt daarbij een cruciale rol. Door aandacht te besteden aan de manier waarop we ademen, zowel overdag als ‘s nachts, kunnen we de kwaliteit van onze slaap en ons dagelijks leven aanzienlijk verbeteren.
